Kumedhot Padoning Lathi tegese yaiku, kalebu jenise tembung, penjelasan singkat tentang ungkapan marah besar dalam Bahasa Jawa.
pontren.com – assalaamu’alaikum wa rahmatullahi wa barakatuhu. Saat pagelaran wayang, seorang dalang (dhalang) akan melantunkan kidung untuk menggambarkan keadaan yang ada dalam pakeliran (jagad dunia wayang pertunjukan).
Salah satu gambarannya adalah tentang candrane wong nesu atau tembung panyandra wong nesu kumedhot padoning lathi sing tegese yaiku nesu banget.
Namun secara harfiah, ungkapan ini mempunyai arti setiap kata atau saben tembung, yang apabila kita rangkai menjadi satu memiliki makna marah besar atau sangat marah.
Kumedhot tegese yaiku kedhuten utawa obah bola bali. Arti kumedhot adalah berkedut-kedut.
Padhoning lathi tegese yaiku ketemune lambe (lathi = lambé = bibir.
Jadi dalam ungkapan bahasa Jawa ini, salah satu kemarahan sangat besar gambarannya adalah kedua bibir yang berkedut kedut (bergerak-gerak).
Kumedhot Padoning Lathi Tegese (suluk dalam sastra pedhalangan)
Berikut ini adalah ungkapan kemarahan, dalam suluk pada sastra pedhalangan lengkap dengan arti pada setiap tembung (kata) untuk penggambaran amarah yang sangat besar.
Ada-Ada Nem Jugag
Jaja muntab lir kinetab (jaja = dada, muntab = metu brol-brolan, keluar secara ambrol, kinetab = dikeplak, dipukul)
Duka yayah sinipi, (nesu banget)
Jaja bang mawinga-winga, (jaja = dada, bang = abang/merah, Mawinga-winga = abang mengangah)
Kumedhot padoning lathi, O (kumedhot = obah-obah kedhuten bola bali, padhoning lathi = lambe)
Netra kocak ngondhar andhir, O (netra = mata, kocak = obah-obah, ngondhar-andhir = plerak-plerok, tanpa ner ingkang pratela)
Contoh cakepan Ada-ada Gregetsaut dalam pedhalangan lengkap dengan artinya kedalam Bahasa Indonesia sebagai berikut;
Jaja muntap lir kinetap (dada ambrol seperti ditampar)
Duka yayah sinipi (sangat marah)
Jaja bang mawinga wengis (dada merah mengangah bengis)
Kumedhot padoning lathi (berkedutannya kedua bibir)
Kerot kerot konang waja (bergemeretuk giginya)
Pindha kembang worawari bang (bagaikan bunga sepatu yang berwarna merah).
Nah demikianlah tentang ungkapan tembung panyandra atau candrane wong nesu dengan gambaran berkedut-kedut atau bergetar bibirnya yang dalam ungkapan basa Jawa yaiku kumedhot padoning lathi.
Maturnuwun sudah mampir, salam pedhalangan wayang kulit dan wassalamu’alaikum.